പ്രണയവും സൗഹൃദവുമെല്ലാം ഒഴിയുമ്പോള്‍ വയലന്‍സിലേക്ക് കടക്കുന്നത് അടുത്തിടെ പതിവാണ്. അതുകൊണ്ടുതന്നെ ബന്ധം ഒഴിയുകയെന്നത് പലരേയും ഭയപ്പെടുത്തുന്നു. ഒരിക്കല്‍ തെരഞ്ഞെടുത്ത ഒരാളെ ഉപേക്ഷിക്കുക എന്നത് ഏറ്റവും ബുദ്ധിമുട്ടുള്ള കാര്യങ്ങളില്‍ ഒന്നാണ്. ക്രൂരനായതുകൊണ്ടല്ല, മറിച്ച് നിങ്ങള്‍ മനുഷ്യനായതുകൊണ്ടാണ് അത് വേണ്ടിവരുന്നത്.
കുറ്റബോധത്തില്‍ തുടരുന്നതിനേക്കാള്‍ കൂടുതല്‍ ധൈര്യം ആവശ്യമുള്ള ഒന്നാണ് ബന്ധം വേര്‍പെടുകയെന്നത്. വിചിത്രമെന്നു പറയട്ടെ, ഒരു ബന്ധം എങ്ങനെ നന്നായി അവസാനിപ്പിക്കാമെന്ന് പലര്‍ക്കും അറിയില്ല. ചാണക്യന്‍ ഈ വിഷയത്തില്‍ കൃത്യമായ ഉപദേശം നല്‍കുന്നുണ്ട്.
1. വ്യക്തതയാണ് ആദ്യ ദയ
സത്യസന്ധത പുലര്‍ത്തുക, എന്നാല്‍ ദയയും പരിഗണനയും ഉള്ളവരായിരിക്കുക എന്നതാണ്. അതായത്, പറയേണ്ട കാര്യങ്ങള്‍ വ്യക്തമായി പറയുക, അത് വേദനിപ്പിക്കുന്നതോ വികാരരഹിതമോ ആകാതെ നോക്കണം. സത്യസന്ധതയ്ക്കും അനുകമ്പയ്ക്കും ഇടയിലുള്ള ഒരു സന്തുലിതാവസ്ഥ കണ്ടെത്തണം. പ്രത്യേകിച്ച് ഒരു ബന്ധം അവസാനിപ്പിക്കുന്നത് പോലുള്ള ബുദ്ധിമുട്ടുള്ള സാഹചര്യങ്ങളില്‍.
2. രക്ഷപ്പെടാനല്ല, തിരിച്ചറിവില്‍ നിന്നുള്ള തീരുമാനം
നിര്‍ണായകമായ തീരുമാനമെടുക്കുമ്പോള്‍ സ്വയം ചോദ്യങ്ങള്‍ ചോദിക്കുക. ഞാന്‍ എന്തിനാണ് ഇത് ചെയ്യുന്നത്? ഇതിന്റെ ഫലങ്ങള്‍ എന്തൊക്കെയാണ്? ഇതില്‍ വിജയിക്കുമോ? തുടങ്ങിയ ചോദ്യങ്ങള്‍ പ്രധാനമാണ്. ഈ ബന്ധത്തില്‍ നിന്നും രക്ഷപ്പെടുകയാണോ അതോ കൃത്യമായ തീരുമാനമാണോ ഇതെന്ന് സ്വയം വിലയിരുത്തണം. ഈ ആത്മപരിശോധന കൂടുതല്‍ ശ്രദ്ധയോടെയുള്ള തീരുമാനമെടുക്കലിലേക്ക് നയിച്ചേക്കാം.
3. എല്ലാം ഉള്‍ക്കൊണ്ടുകൊണ്ടുള്ള മൗനം നല്ലതാണ്
ബന്ധം വേര്‍പെടുത്താനായി പെട്ടെന്ന് ഒരു വ്യക്തി മൗനത്തിലേക്ക് പോകുന്നത് വേദനയ്ക്കും ആശയക്കുഴപ്പത്തിനും കാരണമാകും. സത്യസന്ധമായ ആശയവിനിമയത്തിലൂടെയാണ് നിശബ്ദത പാലിക്കേണ്ടത്. വ്യക്തിപരമായ കുറ്റബോധത്തിനോ സൗകര്യത്തിനോ പകരം മറ്റൊരാളുടെ വ്യക്തതയ്ക്കും ആവശ്യങ്ങള്‍ക്കും മുന്‍ഗണന നല്‍കുക. വാക്കുകള്‍ക്കും പ്രവൃത്തികള്‍ക്കും സ്വയം ഉത്തരവാദിത്തം ഏറ്റെടുക്കാന്‍ കഴിയണം.
4. നിങ്ങള്‍ക്ക് ഒരാളെ ആഴത്തില്‍ സ്‌നേഹിക്കാന്‍ കഴിയും, എന്നാല്‍ അവര്‍ ദീര്‍ഘകാല പങ്കാളിയല്ല
ഒരാളെ സ്‌നേഹിക്കുക എന്നതിനര്‍ത്ഥം അവര്‍ നിങ്ങളുടെ ദീര്‍ഘകാല പങ്കാളിയാണെന്ന് അര്‍ത്ഥമാക്കുന്നില്ല. മറ്റേയാള്‍ തെറ്റൊന്നും ചെയ്തിട്ടില്ലാത്തതിനാല്‍ മാത്രം എന്തെങ്കിലും കാര്യത്തില്‍ ബന്ധം തുടരുന്നത് വ്യക്തിപരമായ പ്രശ്‌നങ്ങള്‍ക്ക് ഇടയാക്കും. അമിതമായി അടുപ്പമുള്ളവന്‍ നഷ്ടത്തെ ഭയപ്പെടുമെന്നാണ് ചാണക്യന്‍ പറയുന്നത്. നഷ്ടത്തെയോ രൂപഭാവത്തെയോ കുറിച്ചുള്ള ഭയം ഒരു ബന്ധത്തില്‍ തുടരാന്‍ കാരണമാകരുത്. ആളുകളെയും ബന്ധങ്ങളെയും മറികടക്കുന്നതില്‍ തെറ്റില്ല, അത് സ്വാഭാവികമായ കാര്യമാണ്.
5. വേര്‍പിരിയലുകള്‍ വിജയികളെയും പരാജിതരെയും രേഖപ്പെടുത്തിയല്ല
ബന്ധം വേര്‍പിരിയുകയെന്നത് ആരുടേയും വിജയമോ പരാജയമോ അല്ലെന്നാണ് ചാണക്യന്റെ ഉപദേശം. ജീവിത സന്തുലിതാവസ്ഥയില്‍ ബന്ധം ചെലുത്തുന്ന സ്വാധീനം കണക്കിലെടുക്കുമ്പോള്‍, ശ്രദ്ധാപൂര്‍വ്വമായ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളുടെ പ്രാധാന്യം വലുതാണ്. കരുതലോടെയും വ്യക്തതയോടെയും അന്തസ്സോടെയും ബന്ധങ്ങള്‍ അവസാനിപ്പിക്കാന്‍ സാധിക്കണം. ഒരു ബന്ധം അവസാനിക്കുന്ന രീതി അതിന്റെ തുടക്കത്തേക്കാള്‍ കൂടുതല്‍ സ്വാധീനം ചെലുത്തുമെന്നതാണ് വിരോധാഭാസം. ബന്ധങ്ങളിലെ വിജയം അളക്കുന്നത് ദൈര്‍ഘ്യം കൊണ്ടല്ല, മറിച്ച് അത് അവസാനിപ്പിക്കുന്ന രീതി കൊണ്ടാണ്.
ഒരു ബന്ധത്തിന്റെ അവസാനം കയ്പ്പിന്റെ തുടക്കമാകണമെന്നില്ല. നിങ്ങളുടെ കഥയുടെ അവസാനം വരെ എല്ലാവര്‍ക്കും നിങ്ങളോടൊപ്പം നടക്കാന്‍ കഴിയില്ല. എങ്ങനെ വേര്‍പിരിയാന്‍ തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നു എന്നതാണ് പ്രധാനം.