ന്യൂഡല്‍ഹി: അന്താരാഷ്ട്ര രാഷ്ട്രീയത്തിന്റെ ചതുരംഗപ്പലകയില്‍, അമേരിക്ക എന്ന മഹാശക്തി തന്റെ തന്ത്രങ്ങള്‍ മെനയുന്നത് സൂക്ഷ്മതയോടെയാണ്. തങ്ങളുടെ സ്വാര്‍ത്ഥ താത്പര്യത്തിനായി ഏതു രീതിയിലുള്ള ഇടപെടലും നടത്തുമെന്ന് അവര്‍ ഒട്ടേറെതവണ തെളിയിച്ചിട്ടുണ്ട്.
പാകിസ്ഥാനെ സ്‌നേഹത്തോടെ ചേര്‍ത്തുപിടിക്കുകയും ഇന്ത്യയോട് സൗഹൃദം ഭാവിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന അമേരിക്കയുടെ നയതന്ത്രം, ഒറ്റനോട്ടത്തില്‍ സൗഹാര്‍ദപരമെന്ന് തോന്നുമെങ്കിലും, അതിന്റെ പിന്നിലെ ലക്ഷ്യങ്ങള്‍ പലതാണ്. ഈ ഇരട്ടമുഖ നയത്തിന്റെ കേന്ദ്രബിന്ദുവില്‍ ആയുധ കച്ചവടവും, ചൈനയുടെ വളര്‍ച്ചയെ തടയാനുള്ള തന്ത്രവും, തന്ത്രപരമായ വ്യോമതാവളങ്ങള്‍ സ്ഥാപിക്കാനുള്ള ശ്രമവുമാണ്.
പാകിസ്ഥാനുമായുള്ള അമേരിക്കയുടെ ബന്ധം ചരിത്രപരമായി സങ്കീര്‍ണമാണ്. 1980-കളില്‍ സോവിയറ്റ്-അഫ്ഗാന്‍ യുദ്ധകാലത്ത് പാകിസ്ഥാന് അമേരിക്കയുടെ പ്രധാന സഖ്യകക്ഷിയായിരുന്നു. എന്നാല്‍, 2001-ലെ 9/11 ആക്രമണങ്ങള്‍ക്ക് ശേഷം, തീവ്രവാദത്തിനെതിരായ യുദ്ധത്തില്‍ പാകിസ്ഥാന്റെ ഇരട്ടത്താപ്പ് അമേരിക്കയെ ചൊടിപ്പിച്ചിരുന്നു. പിന്നീടും, പാകിസ്ഥാന് സൈനിക-സാമ്പത്തിക സഹായം നല്‍കുന്നതില്‍ അമേരിക്ക പിന്നോട്ട് പോയിട്ടില്ല. ഇതിന്റെ പിന്നില്‍, അഫ്ഗാനിസ്ഥാനിലേക്കും മധ്യേഷ്യയിലേക്കുമുള്ള പ്രവേശന മാര്‍ഗമായി പാകിസ്ഥാനെ ഉപയോഗിക്കാനുള്ള തന്ത്രമാണെന്ന വിലയിരുത്തലുകളുണ്ടായി.
അമേരിക്കയുടെ ആയുധ വ്യവസായത്തിന് പാകിസ്ഥാന് ഒരു വലിയ വിപണിയാണ്. F16 യുദ്ധവിമാനങ്ങള്‍, ഡ്രോണുകള്‍, മറ്റ് നൂതന ആയുധങ്ങള്‍ എന്നിവ പാകിസ്ഥാന് വില്‍ക്കുന്നതിലൂടെ, അമേരിക്കന്‍ കമ്പനികള്‍ക്ക് ലാഭം ഉറപ്പാക്കുന്നു. ഇത് അമേരിക്കന്‍ സമ്പദ്വ്യവസ്ഥയെ ശക്തിപ്പെടുത്തുമ്പോള്‍, പാകിസ്ഥാന്റെ സൈനിക ശക്തി വര്‍ധിപ്പിക്കുകയും, ഇന്ത്യയുമായുള്ള പ്രദേശിക സന്തുലനം നിലനിര്‍ത്താനുള്ള ഒരു ഉപകരണമായി ഇതിനെ അമേരിക്ക ഉപയോഗിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.
ഇന്ത്യയുമായുള്ള അമേരിക്കയുടെ ബന്ധം കഴിഞ്ഞ ദശകങ്ങളില്‍ ശക്തമായിട്ടുണ്ട്. ചൈനയുടെ വര്‍ധിച്ചുവരുന്ന സ്വാധീനത്തെ ചെറുക്കാന്‍ ഇന്തോ-പസഫിക് മേഖലയില്‍ ഇന്ത്യയെ ഒരു പ്രധാന പങ്കാളിയായാണ് അമേരിക്ക കാണുന്നത്. 2016-ലെ ലോജിസ്റ്റിക്‌സ് എക്‌സ്‌ചേഞ്ച് മെമ്മോറാണ്ടം ഓഫ് അഗ്രിമെന്റ് (LEMOA), 2018ലെ COMCASA (Communications Compatibility and Security Agreement) തുടങ്ങിയ കരാറുകള്‍ ഇന്ത്യയുമായുള്ള സൈനിക സഹകരണത്തിന്റെ ആഴം വെളിപ്പെടുത്തുന്നു.
എന്നാല്‍, ഇന്ത്യയോടുള്ള ഈ സൗഹൃദം പൂര്‍ണമായും നിസ്വാര്‍ത്ഥമല്ല. ഇന്ത്യയെ ആയുധ വിപണിയായി കാണുന്നതിനോടൊപ്പം, ചൈനയെ തടയാനുള്ള ഒരു തന്ത്രപരമായ പങ്കാളിയായാണ് അമേരിക്ക ഇന്ത്യയെ ഉപയോഗിക്കുന്നത്. ക്വാഡ് (Quadrilateral Security Dialogue) പോലുള്ള സംരംഭങ്ങളിലൂടെ, ഇന്ത്യയെ ജപ്പാന്‍, ഓസ്‌ട്രേലിയ, അമേരിക്ക എന്നിവയോടൊപ്പം ചേര്‍ത്ത്, ചൈനയുടെ വളര്‍ച്ചയെ നിയന്ത്രിക്കാനുള്ള ഒരു പ്രാദേശിക സഖ്യം രൂപീകരിക്കാന്‍ അമേരിക്ക ശ്രമിക്കുന്നു.
അമേരിക്കയുടെ മറ്റൊരു പ്രധാന ലക്ഷ്യം, തന്ത്രപരമായ പ്രദേശങ്ങളില്‍ വ്യോമതാവളങ്ങള്‍ സ്ഥാപിക്കലാണ്. പാകിസ്ഥാനിലെ താവളങ്ങള്‍, അഫ്ഗാനിസ്ഥാനിലും മധ്യേഷ്യയിലും നടത്തിയിരുന്ന സൈനിക നീക്കങ്ങള്‍ക്ക് നിര്‍ണായകമായിരുന്നു. ഇപ്പോള്‍, ചൈനയുടെ വളര്‍ച്ച മുന്‍നിര്‍ത്തി, ഇന്തോ-പസഫിക് മേഖലയില്‍ ഇന്ത്യയുടെ തുറമുഖങ്ങളും വ്യോമതാവളങ്ങളും ഉപയോഗിക്കാനുള്ള ശ്രമങ്ങള്‍ അമേരിക്ക തുടരുന്നു. ഇത് ചൈനയെ നിരീക്ഷിക്കാനും, ആവശ്യമെങ്കില്‍ സൈനിക ഇടപെടലുകള്‍ നടത്താനും അമേരിക്കയെ പ്രാപ്തമാക്കുന്നു.
അമേരിക്കയുടെ ആയുധ വ്യവസായം ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ വ്യവസായങ്ങളില്‍ ഒന്നാണ്. ലോക്ഹീഡ് മാര്‍ട്ടിന്‍, ബോയിങ്, റേതിയോണ്‍ തുടങ്ങിയ കമ്പനികള്‍, ഇന്ത്യയ്ക്കും പാകിസ്ഥാനും ആയുധങ്ങള്‍ വിറ്റ് വന്‍ ലാഭം കൊയ്യുന്നു. ഇന്ത്യയ്ക്ക് ബോയിങിന്റെ അപ്പാഷെ, ചിനൂക് ഹെലികോപ്റ്ററുകള്‍, പാകിസ്ഥാന് F16 വിമാനങ്ങള്‍ എന്നിവ നല്‍കുന്നതിലൂടെ, അമേരിക്ക തന്റെ സാമ്പത്തികവും രാഷ്ട്രീയവുമായ സ്വാധീനം ഈ രാജ്യങ്ങളില്‍ നിലനിര്‍ത്തുന്നു.
പഹല്‍ഗാം ഭീകരാക്രമണത്തിന് ശേഷവും പാകിസ്ഥാന് സൈനിക മേധാവിയെ തനിക്കൊപ്പം ഭക്ഷണത്തിനായി ക്ഷണിച്ചതിലൂടെ അമേരിക്കന്‍ പ്രസിഡന്റ് ഡൊണാള്‍ഡ് ട്രംപ് തങ്ങളുടെ തന്ത്രപരമായ രാഷ്ട്രീയം തുറന്നുകാട്ടുകയാണ്. ഇന്ത്യയെ തടഞ്ഞുനിര്‍ത്താന്‍ അമേരിക്കയുമായുള്ള സൗഹൃദം പാകിസ്ഥാന് നിര്‍ണായകമാണ്. അതുകൊണ്ടുതന്നെ സമീപഭാവിയില്‍ തന്നെ അമേരിക്കയ്ക്കുവേണ്ടി പാകിസ്ഥാന് വ്യോമതാവളം തുറന്നകൊടുക്കാന്‍ സാധ്യത ഏറെയാണെന്നാണ് വിലയിരുത്തപ്പെടുന്നത്.